Agenda a Chofnodion

www.abertawe.gov.uk/DatgeluCysylltiadau

Yn unol â'r Côd Ymddygiad a fabwysiadwyd gan Ddinas a Sir Abertawe, ni  ddatganwyd unrhyw fuddiannau.

Yn unol â Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011, ni ddatganwyd pleidleisiau chwip    na chwipiau'r pleidiau.

Derbyn nodiadau’r cyfarfod(ydd) blaenorol a chytuno eu bod yn gofnod cywir.

Cytunwyd bod cofnodion cyfarfod Panel Craffu Perfformiad yr Amgylchedd Naturiol, a gynhaliwyd ar 29 Mehefin 2021, yn gofnod cywir.

Rhaid cyflwyno cwestiynau’n ysgrifenedig, cyn hanner dydd ar y diwrnod gwaith cyn y cyfarfod fan bellaf. Rhaid i gwestiynau ymwneud ag eitemau ar yr agenda. Ymdrinnir â chwestiynau o fewn cyfnod 10 munud.

Ni chafwyd cwestiynau gan y cyhoedd.

Cllr Mark Thomas - Aelod Y Cabinet Dros Gwella'r Amgylchedd a Rheoli Isadeiledd

Jeremy Davies - Arweinydd Grŵp Parciau a Glanhau

Derbyniodd y Panel yr wybodaeth ddiweddaraf gan y Cynghorydd Mark Thomas, Aelod y Cabinet dros Wella'r Amgylchedd a Rheoli Isadeiledd a Jeremy Davies, Arweinydd Grŵp - Parciau a Glanhau.

Canolbwyntiwyd ar y canlynol yn ystod y drafodaeth:

·         Cyd-destun ac amlinelliad o Glefyd Coed Ynn. Mae'r clefyd yn effeithio ar goed ynn drwy rwystro'r systemau cludo dŵr. Os nad ymdrinnir â'r rhain, bydd y coed mewn perygl o gwympo ac yn cyflwyno perygl dybryd i'r ardal gyfagos.

·         Materion rhanbarthol a'r DU ehangach. Mae hon yn broblem sylweddol, gymhleth a drud. Mae hon yn broblem ledled Ewrop a disgwylir iddi effeithio ar 90% o goed ynn.

·         Derbyniodd y Cabinet a'r Cynghorwyr sesiynau briffio ym mis Mai 2019, ac erbyn hyn mae gan wefan y cyngor adran Cwestiynau Cyffredin.

·         Ystyrir hyn fel risg gorfforaethol, ac fe'i nodwyd felly - mae hyn yn cael effaith sylweddol ar yr amgylchedd, ond mae hefyd effeithiau ariannol sylweddol i'w hysgwyddo o ganlyniad i arolygu pob coeden ar holl dir y cyngor. 

·         Mae Uned Gwasanaethau Coed yr Adran Parciau wedi blaenoriaethu coed categori 3 a 4 yn ei lefel uchaf o ran ymateb. Mae hyn yn effeithio ar y gallu i wneud llai o waith brys a gwaith coedyddiaeth sy'n gysylltiedig ag incwm.

·         Mae'n anodd mynd i'r afael â choed categori 3 a 4 am eu bod yn heriol ac yn cymryd cryn amser.

·         Mae priffyrdd cyhoeddus, parciau a mynwentydd wedi'u blaenoriaethu o ran cael gwared ar goed peryglus.

·         Mae pren oddi ar goed sydd wedi'u torri sydd mewn cyflwr y gellir ei ailddefnyddio yn cael ei adennill ar gyfer y Prosiect Ailddefnyddio Coed Gwastraff, a'i ddefnyddio i gynhyrchu meinciau, sydd wedyn yn cael eu gosod ym mharciau Abertawe.

·         Mae gosod coed newydd yn lle coed sydd wedi'u torri yn parhau i fod yn her. Mewn rhai achosion, efallai na fydd angen ailblannu coed, gan ganiatáu i natur gymryd drosodd yn naturiol.

·         Mae costau ariannol uniongyrchol o oddeutu £150,000 y flwyddyn. Mae costau anuniongyrchol ar gyfer gwaith arall yn cael eu hosgoi.

·         Defnyddir contractwyr i dorri coed pan fydd nifer mawr o goed yn meddiannu un lleoliad ac yn gyffredinol gyfagos i'r briffordd.

·         Sicrhawyd cyllid gan Lywodraeth Cymru i brynu peiriannau ac offer.

·         Holodd yr Aelodau am y strategaethau ailblannu sy'n cael eu defnyddio a pha goed sy'n cymryd lle'r coed ynn a dorrwyd. Esboniodd swyddogion fod y clefyd yn debygol o effeithio ar unrhyw goed ynn newydd, beth bynnag fo'u hoedran.

·         Mae dangosyddion cynnar yn dangos y gall fod gan 5-10% o goed ymwrthedd genetig. Cwblhawyd arolygon blynyddol er mwyn cadarnhau cyflwr coed.

·         Nid yw coed ynn unigol a dorrwyd o reidrwydd yn cael eu hailblannu yn y lleoliad lle cawsant eu torri, ond caniateir i natur weithredu'n naturiol yn yr ardaloedd drwy dyfu fflora a ffawna.

·         Strategaeth Isadeiledd Gwyrdd Ehangach – mae'r coed a blannwyd o rywogaethau brodorol a chymysg, er mwyn sicrhau na fydd unrhyw glefydau newydd yn effeithio arnynt i gyd.

·         Bioamrywiaeth – mae nifer o rywogaethau yn gwbl ddibynnol ar goed ynn. Mae canllawiau lleol ar gael i ddelio â hyn. Tua 50 rhywogaeth o goed i fod yn gynhalwyr ar gyfer cen sy'n dibynnu ar goed ynn.

·         O ran adfywio coed ifanc, byddant o'r un stoc genetig, er y byddant yn darparu cynefin uniongyrchol i rai rhywogaethau. Gall gadael bonion hefyd ddarparu cynefin ar gyfer cen.

·         Gall rhywogaethau goresgynnol o fasarnen gymryd drosodd os na chânt eu rheoli.

·         Holodd yr Aelodau beth y mae'r cyngor wedi'i wneud i sicrhau ymwybyddiaeth o'r pwnc hwn ymhlith tirfeddianwyr preifat. Esboniodd swyddogion fod cyfathrebu a chyhoeddiadau helaeth wedi'u cynnal.

·         Holodd yr Aelodau faint o ymchwil sy'n cael ei gwneud ynghylch ymwrthedd genetig. Mae swyddogion yn cymryd rhan mewn prosiectau ehangach i ddarparu samplau ar gyfer ymchwil ehangach ledled y DU. Mae prosiectau ymchwil cenedlaethol yn parhau.

·         Cododd yr Aelodau ymholiadau am arwyddion a byrddau gwybodaeth parhaol mewn ardaloedd lle effeithir ar ganran fwy o goetir. Esboniodd swyddogion fod arwyddion yn cael eu darparu cyn ac yn ystod y gwaith torri, gan adael arwyddion bioddiraddadwy hefyd ar ôl cwblhau gwaith ar raddfa fwy. Awgrymwyd arwyddion parhaol.

·         Ymrwymodd swyddogion i hysbysebu aelodau'n well am dorri arfaethedig mewn wardiau.

·         Awgrymodd yr Aelodau raglen noddi coed, a fyddai'n caniatáu i aelodau o'r cyhoedd ymgysylltu ag ailblannu.

Ystyriodd aelodau'r panel yr wybodaeth a ddarparwyd, gan ofyn cwestiynau, a mynegi'u barn am y ffordd ymlaen. Diolchodd y Cadeirydd iddynt am eu mewnbwn

CYTUNWYD y byddai'r Panel yn ysgrifennu at Aelodau'r Cabinet gyda'i farn a'i argymhellion.

Derbyniodd y Panel yr ohebiaeth a anfonwyd yn dilyn cyfarfod y Panel a gynhaliwyd ar 29 Mehefin 2021.