Agenda a Chofnodion

www.abertawe.gov.uk/DatgeluCysylltiadau

Yn unol â'r Côd Ymddygiad a fabwysiadwyd gan Ddinas a Sir Abertawe, ni  ddatganwyd unrhyw fuddiannau.

Yn unol â Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011, ni ddatganwyd pleidleisiau chwip    na chwipiau'r pleidiau.

Derbyn nodiadau’r cyfarfod(ydd) blaenorol a chytuno eu bod yn gofnod cywir

Cytunwyd bod cofnodion cyfarfod Panel Craffu Perfformiad yr Amgylchedd Naturiol, a gynhaliwyd ar 19 Mai 2021, yn gofnodion cywir.

Rhaid cyflwyno cwestiynau’n ysgrifenedig, cyn hanner dydd ar y diwrnod gwaith cyn y cyfarfod fan bellaf. Rhaid i gwestiynau ymwneud ag eitemau ar yr agenda. Ymdrinnir â chwestiynau o fewn cyfnod 10 munud.

Roedd dau gwestiwn cyhoeddus, yn canolbwyntio ar (a) llosgi coed domestig a (b) defnyddio data ansawdd aer cenedlaethol i lywio strategaeth y cyngor.

Trafododd y Panel gwestiwn (a) yng nghyd-destun Llygredd Aer a monitro'r un peth. Amlinellodd y Cynghorydd Mark Thomas ddull gweithredu'r cyngor a thynnodd sylw at y ffaith na ellir cyflawni dull o fonitro/orfodi ar draws y ddinas ar hyn o bryd, fodd bynnag, mae'r cyngor yn gwneud gwelliannau parhaus i safonau a pholisïau Ansawdd Aer, yn unol â chanllawiau'r Llywodraeth. Cadarnhaodd swyddogion fod gan y cyngor, dan ddarpariaethau niwsans statudol, bwerau i ymateb i gwynion ynghylch rheoli mwg, a bydd yn gwneud hynny os daw cwyn i law.

Cydnabu'r Cynghorydd Mark Thomas gwestiwn (b) fel mater polisi ehangach, yn lleol ac yn genedlaethol, ac ymrwymodd i ddarparu ateb ysgrifenedig llawn maes o law.

i)               Cyngor Abertawe

Mark Thomas – Aelod y Cabinet - Gwella'r Amgylchedd a Rheoli Isadeiledd

Tom Price – Arweinydd Tîm Rheoli Llygredd a Thai Sector Preifat

ii)              Prifysgol Abertawe

Victoria Seller – Swyddog Ymchwil

Cafodd y Panel drafodaeth am strategaethau Rheoli Ansawdd Aer cyfredol y cyngor.  Clywodd y Panel am y polisïau a'r cynlluniau sydd ar waith ar hyn o bryd gan Aelodau Cabinet arweiniol a swyddogion perthnasol.

Cododd Aelodau'r Panel gwestiynau ynglŷn â'r adroddiad a gyflwynwyd, gyda diddordeb mewn gwybod rhagor am y dechnoleg a'r adnoddau sydd ar gael i gefnogi gwaith Tîm Rheoli Llygredd y cyngor, megis y dadansoddwr PM2.5 ar Fabian Way. Clywodd y Panel hefyd am y Sgrîn Werdd sydd wedi'i gosod ar Fabian Way, a gwaith y cyngor i edrych ar ganlyniadau, yn ystod ac ar ôl y cyfyngiadau symud, gan helpu i nodi a mesur manteision i liniaru rhywfaint o amlygiad i lygredd peiriannau.

Canolbwyntiwyd ar y canlynol yn ystod y drafodaeth:

·         Sefydlwyd Panel Cynghori ar Aer Glân gyda Llywodraeth Cymru, i roi cyngor ar faterion sy'n codi o ansawdd aer.

·         Cyfle i gynnwys ysgolion / disgyblion mewn prosiectau isadeiledd gwyrdd - yr angen i ymgysylltu â phlant o oedran ifanc, gan newid ymddygiadau traddodiadol.

·         Effeithiau trawsffiniol – rhai llygryddion cynyddol yn ystod y cyfyngiadau symud yn y cyd-destun ehangach.

·         Data cyfrif traffig / llif traffig: Mae gallu ar gael i ymchwilio i ddyddiau/ddigwyddiadau penodol ac effaith traffig dwysedd uwch ar y data. Mae Prifysgol Abertawe'n bwriadu ymchwilio i ddigwyddiadau mawr yn Abertawe, ac unrhyw effaith ddilynol ar ansawdd aer.

·         Peiriannau segur – er enghraifft, casgliadau ysgol.  Mater o bryder bod plant yn agored i gysylltiad crynodedig yn ystod yr amserau hyn.   Ni ddylai bysus fod yn rhedeg yn rhy hir gyda pheiriannau segur. Clywodd y Panel fod gan fysus dan gontract gyda'r cyngor gyfnod segur cyfyngedig, a dylid rhoi gwybod am unrhyw beth y tu hwnt i hynny. Cydnabu cynghorwyr ei bod yn anodd monitro/gorfodi ceir ar adegau codi y tu allan i ysgolion. Awgrymodd Aelodau'r Panel y dylid annog gweithredwyr bysus i osod technoleg fonitro i fesur amseroedd peiriannau segur.

·         Addysg – mae angen rhoi gwybodaeth well i'r cyhoedd am ganlyniadau ymddygiadau penodol.

·         Cydnabu'r cynghorwyr y llwyth gwaith a'r straen cynyddol a roddwyd ar y tîm yn ystod cyfnod ymateb y pandemig.

Cafodd y Panel gyflwyniad hefyd gan Victoria Seller o Brifysgol Abertawe, yn ymdrin â throsolwg o strategaethau Ansawdd Aer yng Nghymru. Canolbwyntiodd y drafodaeth ar y canlynol:

·         Roedd Adroddiad y Coleg Brenhinol Pediatreg ac Iechyd Plant (RCPCH) (2016) yn amcangyfrif bod 40,000 o farwolaethau cynnar bob blwyddyn yn gysylltiedig ag ansawdd aer yn y DU.

·         Mae ansawdd aer yn gysylltiedig ag ystod enfawr o faterion iechyd, gan gynnwys nanoronynnau sy'n croesi'r rhwystr gwaed/ymennydd.

·         Efallai nad yw canllawiau a safonau'n diogelu iechyd pawb mewn cymdeithas.

·         Mae nwy nitrogen deuocsid yn gysylltiedig â thraffig ac yn digwydd yn lleol mewn pocedi penodol.

·         Mae llygredd aer yn gysylltiedig ag iechyd ac amddifadedd, sy'n effeithio'n anghymesur ar rai cymunedau.

·         Disgwylir i Ganllawiau Nodweddion Aer (Sefydliad Iechyd y Byd) gael eu diweddaru'n fuan.

·         Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 yn rhoi cyfrifoldeb ar gyrff cyhoeddus i weithio mewn ffordd gydlynol i reoli Llygredd Aer.

·         Rhwydwaith Trefol a Gwledig Awtomatig (RhTGA) – 11 safle ledled Cymru, 2 mewn ardaloedd gwledig, diffyg lledaeniad da o ddwysedd monitro oherwydd cost dangoswyr a gweithrediad dwys o ran amser. Mae'r dangoswyr hyn, ynghyd â rhagfynegiadau data, yn dangos problemau gyda Nitrogen Deuocsid.

·         40 o ddangoswyr awtomataidd ledled Cymru, yn ogystal ag 11 RhTGA.

·         Mae gan 12 awdurdod diwbiau gwasgariad, technoleg syml fach, sy'n mesur crynodiad hirdymor o Nitrogen Deuocsid. 

·         Bydd y Brifysgol yn ymgymryd â darn newydd o waith / ymchwil sy'n ymwneud ag effaith llai o draffig yn ystod y cyfyngiadau symud, ar ansawdd aer. Yr Hypothesis yw y bydd y gostyngiad mewn traffig yn cyfateb i ostyngiad yn NA2 a PM2.5.

Manteisiodd y Panel hefyd ar y cyfle i holi am y polisïau sy'n ymwneud â'r Cynllun Datblygu Lleol / mwy o adeiladu tai, a'r cynnydd dilynol ar lygredd traffig/aer. Tynnodd y Cynghorydd Thomas sylw at angen clir wedi'i ddiffinio am ragor o dai yn genedlaethol, gan gydnabod y cydbwysedd sydd ei angen rhwng gofynion tai ac effeithiau ar wasanaethau cyfagos.

Ystyriodd aelodau'r Panel yr wybodaeth a ddarparwyd, gan ofyn cwestiynau, a mynegi'u barn am y ffordd ymlaen. Diolchodd y Cadeirydd iddynt am eu mewnbwn

CYTUNWYD y byddai'r Panel yn ysgrifennu at Aelodau'r Cabinet gyda'i farn a'i argymhellion.

Derbyniodd y Panel yr ohebiaeth a anfonwyd yn dilyn cyfarfod y Panel a gynhaliwyd ar 19 Mai 2021.