Agenda a Chofnodion

www.abertawe.gov.uk/DatgeliadauBuddiannau

Yn unol â'r Côd Ymddygiad a fabwysiadwyd gan Ddinas a Sir Abertawe, datganwyd y buddiannau canlynol:

Datganodd y Cynghorwyr Chris Holley, Dai Jenkins a Jeff Jones gysylltiad personol â Chofnod Rhif 50.

Dim.

Derbyn nodiadau’r cyfarfod(ydd) blaenorol a chytuno eu bod yn gofnod cywir.

Cytunwyd ar gofnodion y cyfarfod blaenorol.

Gellir cyflwyno cwestiynau’n ysgrifenedig i’r adran graffu craffu@abertawe.gov.uk tan ganol dydd ar y diwrnod gwaith cyn y cyfarfod. Cwestiynau ysgrifenedig sy’n cael blaenoriaeth. Gall y cyhoedd ddod i’r cyfarfod a gofyn cwestiynau’n bersonol os oes digon o amser. Mae’n rhaid bod cwestiynau’n berthnasol i eitemau ar ran agored yr agenda a byddwn yn ymdrin â hwy o fewn cyfnod o 10 munud.

Ni chafwyd cwestiynau gan y cyhoedd.

Gwahoddwyd:

Y Cynghorydd Rob Stewart - Aelod y Cabinet dros yr Economi, Cyllid a Strategaeth

Ben Smith – Cyfarwyddwr Cyllid / Swyddog A151

Dolen i  Bapurau'r Cabinet ar gyfer 16 Chwefror 2023 sy’n cynnwys papurau’r gyllideb.

Roedd yr Arweinydd a Ben Smith, Y Cyfarwyddwr Cyllid a'r Swyddog Adran 151 yn bresennol. Trafodwyd y canlynol:

Cyffredinol

•           Mae'r cyngor yn wynebu pwysau costau o £60m gyda gwariant net o £35m yn cael ei ychwanegu at y gyllideb sy'n cynnwys £31m o Gyllid Allanol Cyfun Llywodraeth Cymru a £4m o godiadau Treth y Cyngor amcangyfrifedig. Mae hyn yn golygu bod angen arbedion o £25m.

•           Er bod £35m yn fuddsoddiad sylweddol, rhaid ei weld yng nghyd-destun prisiau ynni uchel a chwyddiant.

•           Mae cronfa o £15m wedi'i hailgyfeirio o'r Gronfa Adferiad Economaidd i dalu costau ynni i gefnogi darparwyr gwasanaethau, er enghraifft ysgolion a darparwyr gofal.

•           Mae'r rhagolygon tymor hir yn parhau i fod yn heriol gydag effeithiau gwirioneddol i bawb.

•           Mae'r gyllideb yn rhagweld cynnydd o 4.95% yn nhreth y cyngor i'w ystyried gan y Cabinet a'r cyngor maes o law, ond gyda chyngor i ystyried amrywiaeth o gynnydd.

•           Mae hysbysiad wedi dod i law y bydd cynnydd cyfartalog cyffredinol o 16.5% i ardoll yr awdurdod tân. Er ein bod yn aros am hysbysiad terfynol o addasiad y Grant Cynnal Refeniw, ni ddisgwylir unrhyw newidiadau sylweddol. Mae hyn yn cyfateb i gynnydd o 2% yn nhreth y cyngor.

•           Mae 61 o swyddi cyfwerth ag amser llawn mewn llywodraeth leol yn dal i fod mewn perygl ond amcangyfrifir bod 40%/50% o'r rhain yn cynnwys swyddi gwag ac ymddeoliad cynnar/diswyddiadau gwirfoddol. Ceisir osgoi ymddiswyddiadau gorfodol lle bo modd.

•           Disgwylir i gostau parcio yng nghanol y ddinas gynyddu tra bydd ap dinasyddion yn lleihau'r gost i breswylwyr gyda chynlluniau i gyflwyno gostyngiad sy'n cael ei gymhwyso ar y mesurydd i'w rhoi ar waith eleni.

•           Mae'r gyllideb yn cynnig cynnydd yn rhenti Marchnad Abertawe gan greu arbediad o £50,000. Mae hyn yn adlewyrchu pwysau chwyddiant, wedi'i gydbwyso â chymorth ychwanegol i fasnachwyr y farchnad y maent yn wynebu amodau masnachu anodd.

Addysg

•           O ran ysgolion, mae'n parhau i fod yn wir y bydd angen arbedion sylweddol a pharhaus  mewn perthynas â blaengynlluniau ariannol y cyngor. Nid yw’n bosib eithrio cyllidebau ysgolion yn llawn rhag toriadau gwirioneddol tymor hwy. Mae hyn wedi'i drafod yn y Fforwm Cyllideb Ysgolion.

•           Mae dyfarniadau cyflog i athrawon eleni a'r flwyddyn nesaf, ynghyd â dyfarniad cyflog llywodraeth leol ar gyfer y flwyddyn nesaf yn dal i wynebu pwysau costau anhysbys.

•           Mae ffïoedd rheoli plâu yn cynnwys cynnydd arfaethedig o 15% a allai roi pwysau ychwanegol ar ysgolion a chontractau, fodd bynnag mae’r ffi yn gyson â chodiadau eraill am daliadau a phwysau ar y gwasanaeth ac mae angen adnoddau ychwanegol er mwyn sicrhau bod y gwasanaeth yn parhau.

Gwasanaethau Cymdeithasol

•           Bydd y cyflog byw gwirioneddol dan bwysau oherwydd rhwymedigaethau cyfreithiol ar bob cyflogwr a disgwyliadau cyflog byw gwirioneddol gan ddarparwyr gofal cymdeithasol i gyflawni dyheadau Llywodraeth Cymru ohonom fel cyllidwr gofal.

•           Er bod y Gwasanaethau Cymdeithasol yn derbyn y cynnydd cymesur mwyaf o 8%, mae angen buddsoddiad tymor hwy pellach a newid strwythurol sylweddol o ran gofal cymdeithasol.

•           Mae recriwtio yn parhau i fod yn her o fewn Gwasanaethau Cymdeithasol.

Cronfeydd wrth Gefn

•           Mae'r cronfeydd wrth gefn a glustnodwyd a'r rhai cyffredinol yn ddigonol o ystyried yr argyfwng costau byw, ond efallai y bydd angen cynyddu'r cronfeydd wrth gefn cyffredinol sydd heb eu newid i fod yn gymharol ac yn gymesur â'r gyllideb refeniw gyffredinol sydd wedi tyfu'n sylweddol dros y blynyddoedd.

•           Amcangyfrifir y bydd £60m yn cael ei ddefnyddio o'r cronfeydd arian parod wrth gefn yn ystod y flwyddyn ariannol hon a'r flwyddyn ariannol nesaf gan adael tua £100m yn weddill. Mae hwn yn cael ei ddefnyddio i sefydlogi'r pwysau cyllidebol a wynebir gan y cyngor.

Y Gyllideb a'r Rhaglen Gyfalaf

•           Mae'r gyllideb yn nodi rhaglen gyfalaf y gronfa gyffredinol gwerth £400m.

•           Mae cyngor swyddogion yn awgrymu y bydd digon o fenthyca a chronfeydd arian parod wrth gefn yn ariannu'r rhaglen yn y tymor byr ac nid oes angen unrhyw ofyniad benthyca digymorth mewnol yn y gyllideb sylfaenol ar gyfer yr ychydig flynyddoedd nesaf.

•           Mae'n bosib y bydd angen i'r Cabinet a'r cyngor ystyried benthyca pellach os caiff cynlluniau cyfalaf pellach eu hychwanegu.

•           Mae rhagdybiaeth o fewn y gyllideb y gall fod angen benthyca hyd at £50m. Bydd y penderfyniad hwn yn ymwneud ag arian cyfatebol gydag, er enghraifft, cynigion Codi'r Gwastad a phwysau chwyddiant.

•           Mae un cais Codi'r Gwastad wedi bod yn llwyddiannus a bydd dau gais aflwyddiannus yn cael eu hailgyflwyno. Bydd yn ofynnol i'r Cabinet a'r cyngor gydbwyso'r dewis fforddiadwyedd rhwng arian cyfatebol cyfalaf, pwysau refeniw a buddion i'r economi.

•           Trafododd Aelodau’r Panel eu hadborth i’r Cabinet yn seiliedig ar eu trafodaethau a fydd yn cael sylw mewn llythyr at yr Arweinydd a’i gyflwyno i’r Cabinet gan y Cadeirydd ar 16 Chwefror 2023.

Daeth y cyfarfod i ben am 11.30am.