Agenda a Chofnodion

www.swansea.gov.uk/disclosuresofinterests

Y Cynghorwyr Sue Jones a Mike Day

 

Notes arising from Panel meeting on 17 May 2018.

Derbyniwyd nodiadau cyfarfod y panel a gynhaliwyd ar 17 Mai 2018.

 

Roedd Helen Morgan Rees, Pennaeth y  Gwasanaeth Cyflawniad a Phartneriaeth Addysg ynghyd ag Alan Edwards, Stuart Jacob a David Bradley, Arweinwyr Dysgu yn ERW, yn bresennol yn y cyfarfod i roi gwybodaeth am sut mae ysgolion Abertawe'n perfformio mewn Gwyddoniaeth, a sut mae hyn yn cymharu ag awdurdodau lleol a rhanbarthau eraill yng Nghymru.  Roedd rhai o'r materion a amlygwyd ac a drafodwyd yn cynnwys:

 

Data ar Berfformiad Gwyddoniaeth yn ysgolion Abertawe 2015-2017

Gwyddoniaeth Lefel 2 Cyfnod Allweddol 4 fesul awdurdod yn rhanbarth ERW

Perfformiad Abertawe yn ôl rhyw a phrydau ysgol am ddim ar radd C ac uwch

Gwyddoniaeth Lefel 5 Cyfnod Allweddol 3

Perfformiad Abertawe fesul rhyw a phrydau ysgol am ddim ar y lefel ddisgwyliedig

Perfformiad Abertawe yn ôl rhyw a phrydau ysgol am ddim ar y lefel ddisgwyliedig +1

Gwyddoniaeth Lefel 6 Cyfnod Allweddol 3

Gwyddoniaeth Lefel 4 Cyfnod Allweddol 2

Gwyddoniaeth Lefel 5 Cyfnod Allweddol 2

 

·         Mae perfformiad presennol ysgolion Abertawe'n golygu bod tri chwarter o ddysgwyr wedi ennill gradd C neu uwch yn TGAU Gwyddoniaeth Lefel 2.  Mae'r perfformiad hwn yn golygu bod Abertawe'n gyfwerth â'r cyfartaledd cenedlaethol ac yn yr unfed safle ar ddeg o'r 22 awdurdod lleol yng Nghymru

·         Er bod y safle hwn yn welliant ar y flwyddyn flaenorol, mae perfformiad cyffredinol wedi dirywio yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf. Fodd bynnag, mae'r dirywiad mewn perfformiad yn unol â'r dirywiad cenedlaethol mewn perfformiad.

·         Yn rhanbarthol, mae perfformiad Powys, Ceredigion a Sir Gâr yn uwch nag un Abertawe.  Yn flaenorol, mae Abertawe wedi cymharu'n fwy ffafriol o fewn y rhanbarth.

·         Mae perfformiad disgyblion sy'n derbyn prydau ysgol am ddim ar gyfer y dangosydd hwn yn dangos bwlch sy'n ehangu yn 2016/2017, gyda gwahaniaeth o 23.6% phwynt o'i gymharu â'r rhai nad ydynt yn derbyn PYDd.

·         Mae'r gwahaniaeth ym mherfformiad y rhywiau wedi aros yn sefydlog yn ystod y tair blynedd diwethaf ac nid yw'n arwyddocaol.

·         Mae perfformiad mewn cyd-destun (o ystyried ysgolion tebyg â'i gilydd ledled Cymru) yn dangos bod hanner ysgolion Abertawe'n ymddangos yn y 50% uchaf o ysgolion tebyg.

·         Mae gwybodaeth gwerth ychwanegol yn dangos perfformiad amrywiol ledled ysgolion Abertawe.  Yn ogystal, mae gan rai ysgolion fwy o allu ac maent yn fwy parod i wynebu'r cymhwyster gwyddoniaeth newydd a gafodd ei arholi am y tro cyntaf yng Nghymru yn 2018.

·         Mae ysgolion yn derbyn trosolwg o'u data perfformiad ac yn edrych ar eu canlyniadau gwyddoniaeth i nodi eu cryfderau a'u meysydd her.  Darperir cefnogaeth gan Arweinwyr Dysgu ERW.

·         Beth fyddai templed adran wyddoniaeth effeithiol mewn ysgol? Ymatebodd un o Arweinwyr dysgu ERW gan ddweud:

―   Hunanadolygiad da gan ysgolion

―   Cynllun tymor hir ar gyfer pynciau, a chysondeb

―   Asesiad (dosbarthiadau'n cynnal yr un asesiad)

―   Dysgu ac addysgu da

―   Data'n cael ei ddefnyddio a'i gymharu yn yr ysgol

―   Adnoddau o ansawdd uchel

―   Arbenigwr pwnc o flaen y dosbarth, neu athro sydd wedi'i hyfforddi'n benodol

·         Nid yw'n ymddangos bod gan Wyddoniaeth yn CA2 broffil mor uchel ag yn y gorffennol oherwydd y ffocws ar lythrennedd a rhifedd.  Rhaid cydnabod y gellir defnyddio gwyddoniaeth hefyd i ddatblygu llythrennedd a rhifedd

·         Mae gan ERW raglen wyddoniaeth ar waith i wella sgiliau athrawon i addysgu pynciau gwyddoniaeth ac mae ar hyn o bryd yn gweithio mewn nifer o ysgolion cyfun a chynradd yn Abertawe

·         Mae'n bwysig cadw llygad ar ganlyniadau CA4 oherwydd y cymhwyster newydd a'i effaith

·         Bydd ffigurau'n fwy dibynadwy mewn pynciau Gwyddoniaeth yn y blynyddoedd i ddod gan na fydd ffigurau BTEC yn rhan o'r canlyniadau hynny mwyach.

 

Phenaethiaid o ysgolion cyfun Llandeilo Ferwallt a Phontarddulais

Arweinydd Dysgu (Gwyddoniaeth) ERW

Pennaeth Cyflawniad a’r Gwasanaeth Partneriaeth (Abertawe)

 

 

Gwahoddwyd Janet Waldron, Pennaeth  Ysgol Gyfun Pontarddulais, Jeff Bird, Pennaeth Ysgol Gyfun Llandeilo Ferwallt, Helen Morgan Rees, Pennaeth Gwasanaeth Cyflawniad a Phartneriaeth Abertawe, Alan Edwards, Stuart Jacob a David Bradley, Arweinwyr Dysgu yn ERW i'r sesiwn.  Roeddent wedi cymryd rhan mewn trafodaeth bord gron â chynghorwyr a oedd yn canolbwyntio ar wyddoniaeth mewn ysgolion yn Abertawe.  Rhoddwyd nifer o gwestiynau cefndir i'r rhai a oedd yn bresennol i'w paratoi ar gyfer y sesiwn hon, gan gynnwys:

·         Sut rydym yn annog ac yn ysbrydoli disgyblion i ddewis gwyddoniaeth

·         Pa mor hygyrch y mae gwyddoniaeth i bob disgybl

·         Sut rydym yn cysylltu â'r sectorau preifat a chyhoeddus a phrifysgolion ac yn eu defnyddio

·         Sut caiff arfer da ei rannu a'i ddathlu

·         Recriwtio a chadw athrawon gwyddoniaeth

·         Sut cynghorir pobl ifanc ar y camau nesaf mewn gwyddoniaeth ar ôl yr ysgol

·         A yw'r cwricwlwm yn rhoi digon o bwyslais ar wyddoniaeth

 

Yna codwyd a thrafodwyd y materion canlynol:

 

·         Nid oes bwlch rhwng y rhywiau mewn gwyddoniaeth mewn ysgolion yn Abertawe.  Nid yw ysgolion cyfun Pontarddulais a Llandeilo Ferwallt yn profi unrhyw broblemau yn hyn o beth. Mae cydbwysedd da o ddisgyblion yn gwneud gwyddoniaeth, gan gynnwys gwyddoniaeth ddwbl a thriphlyg, yn y ddwy ysgol. Mae'r data ar draws ysgolion ehangach hefyd yn adlewyrchu hyn. 

·         Mae'r ffigurau'n dechrau newid wrth i ddisgyblion symud i'r 6^ed dosbarth neu goleg pan fydd llai o ferched yn dewis yr opsiynau hyn.  Dywedodd y ddwy ysgol fod merched yn mwynhau gwyddoniaeth ac yn gwneud yn dda yn y pwnc pan fyddant yn yr ysgol.

·         Roedd gan y panel ddiddordeb mewn gwybod pam mai ychydig o ferched yn unig sy'n dewis gwneud pynciau gwyddonol wrth barhau ag addysg ôl-16.  Ystyriodd y panel siarad â'r rhai sy'n addysgu pynciau CA5 i gadarnhau hyn.  Yn y cyfarfod ystyriwyd a all hyn fod yn fater cymdeithasol, ac a oes angen mwy o gyhoeddusrwydd ynghylch modelau rôl benywaidd ym maes gwyddoniaeth. 

·         Mae angen ystyried sut gallwn ysgogi disgyblion i gymryd pynciau gwyddoniaeth yn yr ysgol ac wedi iddynt adael yr ysgol.

·         Credai'r panel y gallai fod yn ddefnyddiol mynd ati i samplu cyfweliadau gadael â disgyblion sy'n symud ymlaen i addysg bellach i weld pam y gwneir dewisiadau, ac efallai y gallwn ddysgu o hyn.

·         Meddai JW fod ffocws gwirioneddol ar ddatblygu gwyddoniaeth yn Ysgol Gyfun Pontarddulais.  Mae'r ysgol wedi bod yn gweithio gyda'i hysgolion cynradd clwstwr, gan ddechrau gyda'r Cyfnod Sylfaen.  Cafwyd arian gan y rhanbarthau i ddatblygu gwyddoniaeth gyda'r ysgolion clwstwr hyn.  Mae'n bwysig buddsoddi yn y blynyddoedd cynradd fel bod y disgyblion wedi'u paratoi'n well erbyn iddynt gyrraedd yr ysgol uwchradd.  Dylai'r pwyslais gwell hwn ar wyddoniaeth yn y tymor hwy wella'r nifer sy'n dewis astudio'r pwnc yn ddiweddarach.

·         Mae'r mater yn ymwneud yn fwy â'r bwlch rhwng disgyblion sy'n derbyn prydau ysgol am ddim a'r rhai nad ydynt yn eu derbyn, gyda bwlch mewn perfformiad sy'n ehangu.

·         Meddai JB fod Ysgol Gyfun Llandeilo Ferwallt yn gwneud cymaint o weithgareddau ymarferol a chyd-destunol â phosib, gan dywys disgyblion o gam cynllunio i gam cwblhau prosiect.

·         Mae sgiliau a gwybodaeth yr athro'n bwysig, ac yn ddelfrydol dylai fod yn arbenigwr yn y pwnc, ond os na, dylid ei hyfforddi/ddatblygu i addysgu gwyddoniaeth yn benodol.  Roeddent yn falch o glywed bod ERW yn cynnig hyn.

·         Roedd teimlad bod y defnydd o dechnolegau a gweithgareddau digidol newydd yn ddefnyddiol, ond nid yw'n disodli'r angen am addysgu gwych.  Dysgu ac addysgu o safon yn ddi-os yw'r ffordd ymlaen mewn gwyddoniaeth.  Mae'n bwysig hefyd fod cefnogaeth er mwyn cyflawni hyn.  Mae sawl haen o gefnogaeth, gan gynnwys o ysgol i ysgol.

·         Mae'r pwysigrwydd a'r ffocws y mae'r ysgol yn eu rhoi ar wyddoniaeth hefyd yn elfen allweddol yn y ffordd y mae disgyblion yn ymddiddori ac yn cael eu hysbrydoli yn y pen draw. 

·         Rhennir arfer da drwy'r grŵp athrawon gwyddoniaeth, drwy Ymgynghorwyr Herio a thrwy gefnogaeth o ysgol i ysgol (nid yn unig yn Abertawe ond yn ehangach, ar draws y rhanbarth).

·         Rhoddodd JB o Ysgol Gyfun Llandeilo Ferwallt enghraifft dda o sut mae'r ysgol yn gweithio gydag ysgolion cynradd ar adeg trosglwyddo disgyblion.  Mae prosiect ar Hedfan sy'n dechrau ym mlwyddyn olaf y disgybl yn yr ysgol gynradd ac sy'n parhau yn yr ysgol uwchradd.  Anogir y plant i wneud cymaint o waith ymarferol â phosib.  Mae hyn hefyd yn rhyddhau amser mewn labordai y gall ysgolion cynradd clwstwr wneud defnydd ohono.

·         Mae'r darlun lleol yn Abertawe'n dda o ran Gwyddoniaeth, yn enwedig mewn ysgolion uwchradd. Nid yw'n broblem mor fawr yma ag y gall fod i awdurdodau lleol eraill yng Nghymru.

·         Mae Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant yn cynnig cwrs trawsnewid i athrawon sydd am arbenigo mewn pynciau gwyddoniaeth.

·         Nid yw recriwtio athrawon gwyddoniaeth yn broblem arbennig yn Abertawe.

·         Mae HWB yn hynod fuddiol er mwyn rhannu gwybodaeth etc.

·         Mae gan y brifysgol rôl glir mewn gwyddoniaeth, yn enwedig wrth gysylltu ag ysgolion.

·         Teimlai'r panel y gallai fod yn fuddiol defnyddio moledau rôl o ddiwydiannau sy'n gysylltiedig â thechnoleg a gwyddoniaeth mewn ysgolion i ysbrydoli disgyblion.  Mae ysgolion yn datblygu mwy o gysylltiadau â diwydiant.

·         Yn y cyfarfod trafodwyd paratoi disgyblion ar gyfer y byd gwaith, yn enwedig pa gyfleoedd cyflogaeth allai fod ar gael yn y dyfodol i ddisgyblion.  Crybwyllwyd y Fargen Ddinesig a'r cysylltiadau â'r hyn rydym yn ei addysgu ar hyn o bryd.  Cytunodd aelodau'r y panel fod angen mwy o fanylion ar ysgolion, yn enwedig ysgolion uwchradd, fel y gallant edrych ar y sgiliau sy'n cael eu datblygu mewn perthynas â'r Fargen Ddinesig.  Gofynnon nhw a ellid darparu pecyn i ysgolion sy'n rhoi mwy o fanylion, er enghraifft: yr hyn y bydd yn ei golygu o ran swyddi, beth fydd y cyfleoedd mewn gwirionedd, pa sgiliau fydd eu hangen, mathau o gyflogau etc.  Roeddent yn teimlo bod y cyfan braidd yn haniaethol ar hyn o bryd.

·         Roedd y panel yn siomedig i glywed bod y profiad gwaith lle'r eir â disgyblion i weithio mewn busnesau lleol y tu allan i'r ysgol am gyfnod byr wedi dod i ben mewn llawer o ysgolion.  Clywodd cynghorwyr ei bod hi'n anodd iawn bellach o ran iechyd a diogelwch.

·         Efallai byddai ffeiriau gyrfaoedd a digwyddiadau eraill yn gallu ysbrydoli pobl ifanc i fynd i faes datblygiad gwyddoniaeth a thechnoleg a helpu i nodi cyfleoedd mewn gwyddoniaeth.  Codwyd y syniad o gynnal digwyddiad  i helpu i ysbrydoli a dangos cyfleoedd i bobl ifanc.  Cafwyd syniad i greu ffilm fer 10 munud y gellir ei dangos i bobl ifanc mewn ysgolion i helpu i'w hysbrydoli i ddewis technoleg/ gwyddoniaeth fel llwybr gyrfa.

·         Mae pwysigrwydd annog a chefnogi sgiliau gwydnwch disgyblion yn cael effaith amlwg a dylid parhau i'w annog.

 

Caiff llythyr oddi wrth Gynullydd y Panel ei ysgrifennu at Aelod y Cabinet dros Wella Addysg, Dysgu a Sgiliau sy'n amlinellu barn a syniadau'r panel.

 

 

 

 

 

 

 

 

Mae dyddiad ar gyfer craffu cyn penderfynu ar y newidiadau i'r Gwasanaeth Cyflawniad Lleiafrifoedd Ethnig wedi'i ychwanegu at y Rhaglen Waith.  Cynhelir hyn ddydd Mercher 18 Gorffennaf ac adroddir amdano i'r Cabinet ar 19 Gorffennaf.  Aildrefnir yr ymweliad i gyfleuster  Cyfnod Sylfaen.

 

Recent Estyn Inspections published for individual schools

Nodwyd cyhoeddiad yr adroddiad arolygiad diweddar gan Estyn am Ysgol Gynradd Craigfelen.