Agenda a Chofnodion

www.abertawe.gov.uk/DatgeluCysylltiadau

Gwnaeth y Cynghorydd J Jones ac M Jones ddatganiad o fuddiant ynghylch Eitem 7 mewn perthynas ag Ysgol Gynradd Hendrefoilan.

Ni wnaethpwyd unrhyw ddatganiadau

Derbyn nodiadau’r cyfarfod(ydd) blaenorol a chytuno eu bod yn gofnod cywir.

Ystyriodd y Panel gofnodion o gyfarfodydd blaenorol a chytunwyd bod cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 17 Chwefror 2021 yn gofnod cywir o'r cyfarfod hwnnw. 

Rhaid cyflwyno cwestiynau’n ysgrifenedig, cyn hanner dydd ar y diwrnod gwaith cyn y cyfarfod fan bellaf. Rhaid i gwestiynau ymwneud ag eitemau ar yr agenda. Ymdrinnir â chwestiynau o fewn cyfnod 10 munud.

Ni ofynnwyd unrhyw gwestiynau gan aelodau'r cyhoedd.

Ben Smith – Swyddog Adran 151 a’r Prif Swyddog Cyllid

Rob Stewart – Aelod y Cabinet dros yr Economi, Cyllid a Strategaeth (yr Arweinydd)

Eitem 5 ac 7 (yn gydamserol)

• Bydd y gofyniad ariannol cyfalaf yn cynyddu cannoedd o filiynau o bunnoedd. Fe'i mesurir fel canran o'r gyllideb refeniw.
• Ym mhob senario, mae swyddogion yn gweld cyllidebau'n codi. Cyllidebau arian parod sy'n debygol o godi yn y sector cyhoeddus. Er y bydd cydadweithio cymhleth.
• Byddai'r Prif Swyddog Cyllid wedi hoffi dechrau benthyca’n allanol eisoes, ond oherwydd cyfyngiadau'r gyfraith a chôd ymarfer, ni allwn fenthyca cyn bod angen yr arian arnom.
• Cyfraddau llog cymharol isel ar hyn o bryd.
• Mae perygl y bydd chwyddiant yn cynyddu, yn ogystal â chyfraddau llog yn dilyn hyn; os cyflawnwyd gwaelod y gromlin, byddwn am fenthyca'n allanol yn fuan a'i gadw ar gyfraddau da.
• Esboniodd swyddogion, er bod y rhain yn ddogfennau technegol sych, os yw'r rhain yn anghywir, byddem yn prysur redeg allan o adnoddau o ystyried ymrwymiadau ariannu hirdymor i'r cyfalaf.
• Atodiad 4, eitem 6, gwariant cyfalaf y gronfa gyffredinol – gofyniad cyffredinol o £115m erbyn hyn - holodd y panel pam y mae gwahaniaeth mor enfawr yn yr amcangyfrif / alldro gwreiddiol.
• Esboniodd swyddogion fod hyn o ganlyniad uniongyrchol i adeiladu'r Arena, ac wedi'i sbarduno gan y gwariant ar yr ysbyty maes. Mae'n dangos yn anochel faint o wariant cyfalaf sydd ar droed.

Roedd Ben Smith yn bresennol i gyflwyno'r eitem hon i'r panel. Nodwyd y materion canlynol:

• Roedd Cyngor Abertawe'n derbyn cyllid treth y cyngor o £2.6m, a chyllid cynllun gostyngiadau treth y cyngor o £0.7m am y flwyddyn.
• Yn Ch3 cyflwynodd y cyngor hawliad colli incwm i Lywodraeth Cymru, ac mae bellach gennym ateb sy'n ein hysbysu o'r sefyllfa – cadarnhawyd £2.2m o golled incwm ar gyfer Ch3.
• Mae'r cyngor bellach wedi cyflwyno hawliad colli incwm ar gyfer Chwarter 4 – cyflwynwyd pob hawliad arall yn ystod y flwyddyn yn ôl-weithredol, ond mae £5m yn ddangosol ar gyfer Ch4 - rydym yn dal i aros i weld a ddyfernir y swm llawn neu beidio. Mae'n debygol y bydd swm ychwanegol yn cael ei dderbyn ar ben yr hyn a dderbyniwyd eisoes – bydd yr hawliad dangosol hwn wedyn yn setlo’n gynnar ym mis Mai.
• Cyhoeddodd y Gweinidog Llywodraeth Leol a Thai symiau pellach gwerth cyfanswm o £50m a ddyrannwyd ar sail cyfran deg pro-rata – rydym yn rhagweld y byddwn yn derbyn £3.75m.
• Hefyd, cyhoeddwyd estyniad o £42.5m i'r gronfa caledi, gan gynnwys prydau ysgol am ddim hyd at wyliau'r Pasg, efallai bydd ein cyfran tua £3m.
• Yn ogystal, yn gysylltiedig â'r gyllideb gyfalaf, cyhoeddwyd cronfa gyfalaf ysgolion gwerth £50m, y bydd ein cyfran ni rhwng £3.6-£3.7m, y mae angen ei gwario yn ystod y flwyddyn.
• Mae'n debygol y bydd cyfran arall o arian grant busnes – hyd at £15m o bosib, ar gael cyn diwedd y flwyddyn - yn amodol ar gyhoeddiadau'r Prif Weinidog tua chanol mis Mawrth. Ond caiff yr arian hwn ei neilltuo'n syth i fusnesau, ni fydd mantais i'r cyngor.
• Estyniad o £206m i'r gronfa galedi ar gyfer 6 mis cyntaf y flwyddyn nesaf. Ni fydd y cyngor yn gwybod beth fydd cyfran Abertawe eto – ar sail ceisiadau - ond ceir £15m arall i'w rannu'n deg.
• Bydd canlyniadau Ch4 yn hysbys ar ddechrau mis Mai.
• Roedd y gyllideb yn cynnwys tybiaethau ynghylch cyfanswm y cyllid allanol. Bydd Llywodraeth Cymru'n trafod ei chyllideb ei hun yr wythnos hon.
• Cyhoeddwyd gwyliau rhyddhad ardrethi busnes (amrywiad i gyhoeddiad Lloegr) gan Lywodraeth Cymru.
• Holodd y Panel a yw'r cyngor mewn sefyllfa dda yn ariannol.  Esboniodd swyddogion ein bod, yn ystod mis Chwefror, wedi derbyn tridiau o hysbysiadau, gyda phob un ohonynt dros £3m, a bod y cyhoeddiadau parhaus ar gyllid yn gwella’n sefyllfa. Roedd y cyngor hefyd wedi dechrau gyda thanwariant sylfaenol sylweddol, ac eithrio effeithiau sy'n gysylltiedig â COVID, ar ddechrau'r flwyddyn.
• Mae'r cyngor wedi parhau i adennill y rhan fwyaf o'r symiau yn ôl gan Lywodraeth Cymru; mae gweld cyflymder, graddfa ac amlder y cyhoeddiadau wedi gwella'r sefyllfa'n sylweddol.
• Holodd y panel a allwn ddisgwyl tanwariant arall erbyn diwedd y flwyddyn. Ymatebodd swyddogion drwy ddweud er nad yw'n sicr, mae'n debygol y byddai'r cyngor mewn sefyllfa o danwariant pwysig yn y pen draw.
• Yr aelodau fydd yn penderfynu i ble y mae'r arian yn mynd – byddai angen i gronfeydd cyffredinol gynyddu ychydig, efallai bydd y mwyafrif yn cael ei roi i'r cronfeydd wrth gefn a glustnodwyd. Bu llawer o drafod ynghylch cronfeydd wrth gefn a glustnodwyd - bydd y Prif Swyddog Cyllid yn parhau i roi'r cyngor bod yn rhaid i unrhyw benderfyniad a wneir roi sylw dyledus i benderfyniadau blaenorol a wnaed a chanlyniadau tymor hwy yn y dyfodol - e.e. ariannu'r benthyca ar raddfa fawr sydd i ddod.
• Mae rhagolygon ar gyfer cyllid y sector cyhoeddus yn debygol o fod yn llwm.
• Trafododd y Panel Atodiad A, T37, gan dynnu £4m allan o gronfeydd wrth gefn sydd wedi'u clustnodi - a ydym yn rhagweld nad oes angen £4m mwyach?  Cadarnhawyd hyn gan y swyddogion, roedd y sefyllfa yn Ch3 yn ei gwneud yn ofynnol i dynnu’r arian, ond erbyn hyn rydym yn sicr na fydd angen tynnu'r arian hwn. Mae Llywodraeth Cymru wedi dosbarthu symiau sylweddol i bob un o'r 22 awdurdod. Yn Ch1 cafwyd gorwariant rhagamcanol - digwyddodd hyn yn gyflym. Mae'n debygol y bydd Ch4 yn ein rhoi mewn sefyllfa o danwariant. Ni allwn ddyfalu'r swm, er rydym yn sicr y bydd yn swm sylweddol iawn.
• Trafododd y Panel grynodeb o'r Gyllideb Refeniw – cronfa wrth gefn o £5.9m nad yw'n cael ei defnyddio ar hyn o bryd – o ystyried lefelau ariannu, pam nad ydym yn tynnu arian allan o'r gronfa hon? Cadarnhaodd swyddogion yr ysgrifennwyd yr adroddiad hwn yn ystod Ch3 a bod y darlun hwn bellach wedi newid. Yn wir, efallai na fydd angen y cyfan oherwydd y symiau sylweddol a gyhoeddwyd, yr ydym yn aros amdanynt o hyd.
• Taliadau Ariannu – nodwyd gostyngiad o £36m i £28m. Holodd y Panel a yw hyn o ganlyniad i Ddarparu Lleiafswm Refeniw (DLlR). Gyda'r benthyca ychwanegol hwn dros y blynyddoedd nesaf, a fyddwn yn y pen draw yn cael taliadau ariannu cyfalaf o oddeutu £40m? 
• Esboniodd swyddogion ei bod yn anodd gwybod beth fydd yr union ffigur. Roedd y CATC a roddwyd i'r cyngor yn nodi miliynau o bunnoedd o gostau ychwanegol ar gyfer cyllid cyfalaf, pan gytunodd y cyngor i fenthyca £180m yn ychwanegol (benthycwyd £90m hyd yma); mae’r DLlR yn fuddiol ar hyn o bryd, ond bydd costau DLlR uwch yn y tymor hwy.
• Canlyniad 50 mlynedd – y dybiaeth orau ar y pryd - cyngor y swyddogion yw bod llawer o'r arbedion yn dymherus, nid ydym wedi benthyca'r swm llawn eto, ar ryw adeg bydd y DLlR yn gwrthdroi.
• Tybiaethau ynghylch beth fydd o fudd i'r cyngor dros y 7 mlynedd nesaf o ran y Fargen Ddinesig. Ar ôl Blwyddyn 7 bydd baich pellach ar yr ariannu cyfalaf. Roedd temtasiwn i dynnu arian o'r gronfa cyfartalu cyfalaf, fodd bynnag mae Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol yn mynnu bod digon o gyllid i ariannu cylch bywyd.
• Cronfa Cyfartalu Cyfalaf – mae'r panel yn nodi bod symiau mawr yn mynd i mewn, a fydd hyn yn parhau? Cyngor swyddogion yw, os oes tanwariant dros dro ar ariannu cyfalaf, y dylid ei ychwanegu at y CCC. Rhagwelwyd y byddem yn cyrraedd y brig benthyca yn 2025/26, a gallai newidiadau i gyllid y fargen ddinesig ymestyn hynny i 2028-29. Ni allwn fod yn gwbl sicr.
• Ymrwymiad i ariannu cronfeydd isadeiledd TGCh ysgolion yn llawn yng nghynigion y gyllideb, ariennir y cyfan drwy'r Gronfa Cyfartalu Cyfalaf.

Cam gweithredu - angen gwybodaeth fanylach am y cynnydd disgwyliedig mewn ad-daliadau oherwydd y cynnydd yn y gofynion benthyca.

Ben Smith – Swyddog Adran 151 a’r Prif Swyddog Cyllid

Datganiad Strategaeth Rheoli'r Trysorlys, Dangosyddion Darbodus/Y Trysorlys, Strategaeth Buddsoddi a Datganiad Polisi Darpariaeth Isafswm Refeniw 2020/21