Agenda a Chofnodion

www.abertawe.gov.uk/DatgeliadauBuddiannau

Ni ddatgelwyd unrhyw fuddiannau

Ni wnaethpwyd unrhyw ddatganiadau

Derbyn nodiadau’r cyfarfod(ydd) blaenorol a chytuno eu bod yn gofnod cywir.

Ystyriodd y Panel lythyrau a chofnodion o gyfarfodydd blaenorol a chytunwyd bod cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 14 Rhagfyr 2020 yn gofnod cywir o'r cyfarfod. 

Rhaid i gwestiynau ymwneud â materion yn rhan agored agenda'r cyfarfod ac ymdrinnir â hwy o fewn cyfnod o 10 munud

Ni ofynnwyd unrhyw gwestiynau gan aelodau'r cyhoedd

Gwahodd i fynychu:

Rob Stewart - Aelod y Cabinet dros yr Economi, Cyllid a Strategaeth (yr Arweinydd)

Ben Smith – Swyddog Adran 151 a’r Prif Swyddog Cyllid

Daeth y Prif Swyddog Cyllid a'r Cyfarwyddwr Adnoddau i'r cyfarfod i gyflwyno'r adroddiad ac ateb cwestiynau. Nodwyd y materion canlynol:

·         Mae'r adroddiad yn ystyried cynlluniau tymor canolig a thymor hir (dros y 5 mlynedd nesaf).

·         Ym mis Hydref 2020, cymeradwyodd y Cabinet Strategaeth Trawsnewid a Fframwaith Rhaglen newydd Abertawe sef Cyflawni'n Well Gyda'n Gilydd i gryfhau'r newidiadau sydd eu hangen yn awr wrth symud ymlaen o Strategaeth Abertawe Gynaliadwy. 

·         Yn dilyn y cynnydd ariannol a gafwyd gan Lywodraeth Cymru (£13m) a groesewir, rhagwelir y bydd pob cyfarwyddiaeth yn cael cynnydd cyffredinol mewn cyllidebau arian parod ar gyfer y flwyddyn nesaf o 3% o leiaf.

·         Tynnodd y Prif Swyddog Cyllid sylw'r Panel at Dabl 1 – Gofyniad Buddsoddiad ac Arbedion Dangosol ar gyfer 2021/22 i 2025/26

·         Mae Tabl 1 wedi'i fformatio'n wahanol i gynnwys y ffigurau. Rhaid canolbwyntio ar yr hyn sy'n cael ei dderbyn gymaint â'r hyn sy'n cael ei wario.

·         Daeth tua £90m i mewn ac aeth £30m allan o wasanaethau dros ragdybiaethau cynllunio 5 mlynedd.

·         Gwnaed rhagdybiaethau cynllunio ar gynnydd o hyd at 5% yn Nhreth y Cyngor, er na wnaed unrhyw benderfyniadau eto.

·         Y setliad ar gyfer Abertawe yw 3.94% sy'n un cymedrol.

·         Dywedodd yr Arweinydd fod cyllideb eleni yn gadarnhaol, o ystyried effeithiau'r pandemig.

·         Nodwyd hwn fel yr ail setliad gorau a welwyd mewn 10 mlynedd gan Lywodraeth Cymru, gan ddarparu ar gyfer £13m o arian ychwanegol i'r cyngor.

·         At ei gilydd, bydd buddsoddiad gwerth £22m net o arian ychwanegol i wasanaethau'r flwyddyn nesaf.

·         Rhagwelir buddsoddiad o £60m net dros y 4 blynedd nesaf. 

·         Mae addysg ac ysgolion wedi bod yn flaenllaw yn yr ymateb i'r pandemig.

·         Mae'r cyngor yn cynnig y buddsoddiad mwyaf erioed mewn gwasanaethau sy'n seiliedig ar Leoedd. Rhagor o fanylion i ddilyn ym mis Mawrth.

·         Rhagdybiaethau a wnaed ar Dreth y Cyngor, gan nad yw'r sefyllfa'n hysbys eto – nid oes adolygiad cynhwysfawr o wariant gan Lywodraeth y DU felly mae'n anodd cynllunio ar gyfer y dyfodol. Mae Swyddogion ac Aelodau'n awyddus i'r Trysorlys adnewyddu hyn fel y gall gynllunio'n hyderus.

·         Rhaglen gyfalaf – y buddsoddiad mwyaf erioed mewn ysgolion. Cyfleusterau newydd a gwell ar draws y sir yn datblygu'n gyflym er gwaethaf y pandemig.

·         Siaradodd yr Arweinydd am fuddsoddiadau sylweddol a gwmpesir gan y Gronfa Ecwiti Cyfalaf eleni, heb unrhyw gost i'r trethdalwr.

·         Holodd y Panel am yr arbedion arfaethedig yn y Gwasanaethau Cymdeithasol – pa mor hyderus yw'r cynllun hwn? Esboniodd swyddogion mai ein hymateb lleol fu agor dau gyfleuster ychwanegol i ehangu gallu a recriwtio staff newydd. Disgwylir cael y rhan fwyaf o'r gost hon yn ôl gan Lywodraeth Cymru.

·         Ailadroddodd yr Arweinydd fod costau sy'n gysylltiedig â COVID yn cael eu cadw ar wahân i gostau gofal cymdeithasol beunyddiol. Mae'r adroddiad yn dangos sefyllfa well – mae'r cyngor yn hyderus y byddwn yn cyflawni'r arbedion hyn ac y byddwn mewn sefyllfa gyllidebol gytbwys (heblaw am gostau COVID).

·         Mae'r cyngor bellach yn mynd ar drywydd ôl-ddyledion Treth y Cyngor, gan gofio effaith yr holl filiau ar breswylwyr/teuluoedd. Dywedodd yr Arweinydd nad yw wedi cymryd camau'n fwriadol i ychwanegu pwysau pellach; fodd bynnag, mae gennym hefyd rwymedigaeth gyfreithiol i fynd ar drywydd yr ôl-ddyledion hyn.

·         Incwm cyffredinol o barcio – mae swyddogion yn mynd ar drywydd adennill rhywfaint o'r costau hyn gan Lywodraeth Cymru. Yn y Gyfarwyddiaeth Lleoedd, ni wireddwyd bwlch o hyd at £10m o incwm. Rydym yn hyderus y byddwn yn derbyn y mwyafrif yn ôl. 

·         Rhagwelir diffyg Treth y Cyngor o £4m yn y flwyddyn gyfredol. Pwysir ar Lywodraeth Cymru am rywfaint o ad-daliad. 

·         Mae Tabl 1 yn nodi rhagdybiaethau ynghylch costau cynllun gostyngiadau Treth y Cyngor. Mae'n cynnwys cynnydd sylweddol yn y swm hwnnw, gan gydnabod pwysau economaidd gwirioneddol ar aelwydydd. 

·         Cododd y Panel bryderon ynghylch unrhyw gynllun wrth gefn os nad ydym yn adennill costau. Esboniwyd y gellid defnyddio cronfeydd wrth gefn cyffredinol a'r rheini a glustnodwyd ond y byddent yn amharod iawn i beidio â mynd ar drywydd cael cymorth llawn gan Lywodraeth Cymru yn gyntaf. Rydym yn hyderus y byddwn yn cael y costau hynny'n ôl ac mae hawliadau'n dod i mewn dros gyfnod o dri mis.

·         Mae'r symiau a dderbyniwyd hyd yma'n dangos llwyddiant wrth adennill costau. Rydym yn gweld adferiad o 85% o leiaf ar eitemau lle rydym yn cystadlu yn erbyn cynghorau eraill.

·         Derbyniwyd £100m eleni mewn grantiau busnes a chymorth ad-dalu.

·         Mae Llywodraeth Cymru wedi clustnodi swm llai ar gyfer y flwyddyn nesaf i lywodraeth leol (£13m) er bod cyhoeddiadau pellach yn debygol. Mae peth rhagdybiaeth y bydd symiau pellach ar gael maes o law. 

·         Gofynnodd yr Aelodau beth yw cyfran Abertawe o'r cyllid rhanbarthol mewn gwirionedd. Deallwyd y bydd adroddiadau cyllidebol ehangach ym mis Chwefror yn nodi'r ffigurau hyn.

·         'Cyflawni'n Well Gyda'n Gilydd' – Holodd yr Aelodau am y newid hwn mewn strategaeth. Esboniodd swyddogion ein bod wedi dod i ddiwedd rhaglen 'Abertawe Gynaliadwy' ac mae angen i ni fabwysiadu cynllun ychydig yn wahanol yn awr.

·         Bydd y 'Pwerau Cymhwysedd Cyffredinol' newydd yn ein galluogi i fod yn uchelgeisiol yn ein strategaethau, gan gynnwys yr holl bartneriaid – y trydydd sector, cymunedau, y sector preifat, yr holl randdeiliaid sy'n cydweithio i gael Abertawe well.

·         Dyletswydd Economaidd-Gymdeithasol – cefnogi cymunedau ac ymgysylltu â hwy i sicrhau eu bod yn rhan o'r broses benderfynu. Rôl y cyngor yw arwain cymunedau a dod â nhw at ei gilydd.

·         Proses gyllidebol tymor byr – holodd y Panel am y broses ymgynghori cyhoeddus yma. Clywyd bod y broses yn unol â'r gofynion o dan ymgynghoriadau sector cyhoeddus. Bydd ymgynghoriad cyffredinol o ran sut mae pobl yn ystyried blaenoriaethau; nid oes unrhyw gynigion newydd helaeth nad ydynt eisoes ar gael i'r cyhoedd.

·         Gofynnodd y panel pam y mae fformat Tabl 1 wedi newid. Esboniodd swyddogion fod y niferoedd sylfaenol fwy neu lai'r un peth. Mae'r fformat bellach yn cynnwys symiau sydd ar gael o gyllid allanol cyfansymiol. Bydd yn cyflwyno £90m o bwysau arfaethedig, wedi'i ariannu'n dechnegol; traean o Dreth y Cyngor, traean o gyllid allanol cyfansymiol, traean o gynilion.

·         Tabl 1 – nid ychwanegir dim at gostau pensiwn am y ddwy flynedd nesaf. Clywodd y Panel am berfformiad gwych o ran enillion buddsoddi; gan osgoi gwerth miliynau o bunnoedd o bwysau (cronnol) yn dilyn hyn. Nid yw'r dystysgrif brisio gyfredol yn sicrhau unrhyw gynnydd mewn costau am 3 blynedd.

Gwahodd i fynychu:

Ben Smith – Swyddog Adran 151 a’r Prif Swyddog Cyllid

Rob Stewart – Aelod y Cabinet dros yr Economi, Cyllid a Strategaeth (yr Arweinydd) 

·         Aeth yr adroddiad gerbron y Cabinet ym mis Rhagfyr. Cylch adrodd ychydig yn hwyrach yn sgîl gwneud cais er mwyn adennill cyllid.

·         A2.7 – mae'n nodi arian yn ôl ac ymlaen oddi wrth Lywodraeth Cymru. Grantiau heb eu gwarantu – daw rhywfaint o arian i mewn yn ddiweddarach, mae oedi cynwysedig o 3 mis.

·         Crynodeb o'r gronfa wrth gefn A.3 – sylfaen o £3.6m yn y gronfa wrth gefn.

·         A.4 – hyd at £10m o gronfeydd wrth gefn a glustnodwyd os oes angen.

·         Adran gyfalaf - Mae'r ffigurau ar gyfer Lleoedd (y Gronfa Gyffredinol) yn cynnwys £20.46m o wariant ar gyfer Ysbyty Cynnydd Sydyn Stiwdio'r Bae.

·         Atodiad A – erys y gyllideb yn gytbwys yn gyffredinol. Ni thynnwyd unrhyw arian o'r cronfeydd cyffredinol wrth gefn: y cyngor yw na ddylai'r rhain fynd yn is. 

·         Mae Prifysgol Caerdydd yn helpu i olrhain symudiadau arian.

·         Mae Llywodraeth Cymru, dan bwerau datganoledig, wedi penderfynu dyrannu arian yn wahanol mewn gwahanol feysydd. Mae Cyngor Abertawe wedi cael addewidion cymorth sylweddol. Mae hyn yn arwain at y cynllun mwyaf hael o bob un o'r pedair gwlad yn y DU.

·         Nid yw'r Cyngor yn gweinyddu'r holl gymorth – mae peth ohono'n mynd drwy lwybrau eraill, e.e. Busnes Cymru. Mae Llywodraeth Leol yn rhan o'r darlun ehangach yn unig.

Gwahodd i fynychu:

Richard Rowlands: Rheolwr Perfformiad Corfforaethol

Andrew Stevens:  Aelod y Cabinet - Trawsnewid Busnes a Pherfformiad

Cyflwynodd y Rheolwr Perfformiad Corfforaethol yr adroddiad i'r Aelodau. Nodwyd y materion canlynol:

·         Mae paragraff 2.1-2.6 (T61) o'r adroddiad yn nodi'r cyd-destun ac yn tynnu sylw at natur ddigynsail y pandemig a'i effaith.

·         Mae'r adroddiad ei hun yn hwyrach nag arfer, gan fod y broses adrodd wedi'i atal yn ystod mis Mawrth/Mehefin (canolbwyntio a dargyfeirio adnoddau i fannau eraill).

·         Mae adrodd o'r fath wedi'i atal eto o dan y don ddiweddaraf o'r pandemig a phwysau dilynol ar staff.

·         Mae'n debygol mai hwn fydd yr unig adroddiad perfformiad eleni. Yn yr un modd, ni osodwyd unrhyw dargedau ar gyfer 2020/21 oherwydd ansicrwydd y sefyllfa.

·         T71 – Roedd 52% o'r dangosyddion wedi gwella neu wedi aros yr un peth â chyfnod tebyg y llynedd.

·         Diogelu: Tudalen 72 – crynodeb o effaith COVID. Mae'r siart yn dangos bod 52% o ddangosyddion wedi gwella neu wedi aros yr un peth â chyfnod tebyg y llynedd. 

·         Gwasanaethau i Oedolion: Tudalen 74 (AS11) Derbyniodd mwy o oedolion 65+ oed gymorth. Cynnydd o 77% o'i gymharu â'r un cyfnod y llynedd.

·         Gwasanaethau Plant: Tudalen 80 (CFS2) cafwyd cynnydd yn nifer y plant sy'n derbyn gofal.

·         Tudalen 85, mesur 24 - dangosir bod llai o asesiadau plant wedi'u cwblhau o fewn y canllawiau statudol. Yr effaith ar allu'r gwasanaethau cymdeithasol i gyfarfod â theuluoedd a chwblhau asesiadau.

·         Erys addysg yn flaenoriaeth ac yn bryder allweddol. Mae effaith diffyg presenoldeb yn sylweddol.

·         Ni chyhoeddwyd unrhyw Ddatganiadau o Anghenion Addysgol terfynol oherwydd effaith COVID. Mae trefniadau amgen bellach ar waith.

·         Nododd y Panel yr ymdrechion eithriadol gan staff, gan nodi bod llawer o ysgolion wedi aros ar agor a bod y gwaith a wnaed gan yr holl staff wedi bod yn eithriadol.

·         Yr Economi ac Isadeiledd Tudalen 96 – Roedd y rhan fwyaf o'r dangosyddion wedi gwella neu wedi aros yr un peth â chyfnod tebyg y llynedd.

·         Tudalen 99 - EP28: gostyngodd canran y ceisiadau cynllunio (perfformiad) bron 13% oherwydd effaith y pandemig.

·         Holodd y Panel ynghylch EC2 – cymeradwyaeth ceisiadau cynllunio: Ai dyma'r ffordd gywir o adrodd am hyn? Mynegodd yr Aelodau bryderon ynghylch adrodd data yn y cyd-destun hwn, h.y. mae'n ymddangos bod perfformiad yn cael ei fesur yn erbyn nifer y cymeradwyaethau cadarnhaol.

·         Trechu Tlodi, Tudalen 101 – mae'r graff yn dangos bod y rhan fwyaf o'r dangosyddion wedi gostwng. Tudalen 102/3 – mae'n dangos amserau prosesu hirach ar gyfer hawliadau gostyngiad Treth y Cyngor a hawliadau budd-dal tai newydd. Cynyddodd hawliadau o ganlyniad i'r cyfyngiadau symud.

·         POV5 – mae'n dangos yr amhariad ar apeliadau. Gostyngodd budd-dal lles bron 10% o'i gymharu â'r un cyfnod y llynedd.

·         Anallu i ddarparu hyfforddiant yn ystod y cyfyngiadau symud - gostyngodd nifer y cymwysterau achrededig a enillwyd gan oedolion gyda chymorth y cyngor. 

·         Trawsnewid / Cyngor y Dyfodol – roedd y rhan fwyaf o ddangosyddion wedi gwella neu aros yr un peth â chyfnod tebyg y llynedd.

·         Ailgyfeiriwyd adnoddau er mwyn ymateb i COVID, gan gynnwys datblygiadau digidol.

·         Tudalen 108 (CUST2a) Gostyngiad o 8% mewn taliadau ar-lein. Mae CUST2b yn dangos cynnydd mawr yn y defnydd o brosesau ar-lein, fel ceisiadau ailgylchu ar-lein. Mae'n dangos y newidiadau sydd eu hangen i ymateb i'r cyfyngiadau symud.

·         Natur a Bioamrywiaeth – Tudalen 113: gostyngiad bach o 1.1% yn y gyfradd ailgylchu

·         Gwerthfawrogiad ehangach o gael mynediad i fannau hamdden a gwyrdd.

·         Soniodd yr arweinydd am sut roedd y staff wedi croesawu dyletswyddau ychwanegol wrth gynnal safonau, gan helpu i ddarparu gwasanaethau yn ystod cyfnod anodd iawn.

Camau Gweithredu:

·         Hoffai'r Panel gael rhagor o wybodaeth am fonitro perfformiad ceisiadau cynllunio mawr (a chanddynt reidrwydd economaidd) a gymeradwyir. Holodd cynghorwyr a oedd hon yn ffordd briodol o fesur perfformiad o'r fath. Byddem yn croesawu'ch barn am y dangosydd hwn a sut y gellid cyflwyno'r data hwn yn well.